Παπάδες : Ένας Βυζαντινός οικισμός

Παπάδες: Ένας Βυζαντινός οικισμός

Πηγή: EVANGELIA BALTA

L EUBEE A LA FIN  DU XVe SIECLE

Economi et populatio Les registres de l anne 1474

ΑΡΧΕΙΟ ΕΥΒΟΪΚΩΝ ΜΕΛΕΤΩΝ , ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΤΟΥ ΚΣΤ΄ ΤΟΜΟΥ

ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΕΥΒΟΪΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ , ATHENS 1989.

Ένα τούρκικο κατάστιχο αποτελούμενο από 164 σελίδες γραμμένο στην Αραβική και μεταγραμμένο στην Τουρκική από την Ευαγγελία Μπαλτά, περιλαμβάνει τους δήμους και τα χωριά της Εύβοιας με οικονομικά στοιχεία και ονόματα κατοίκων κατά το έτος της αλώσεως της νήσου (1474). Στο κατάστιχο (σελ. 29-31 και 163-164 ) περιέχονται και 50 εγκαταλειμμένοι οικισμοί με αρόσιμες γαίες. Μεταξύ των εγκαταλειμμένων  οικισμών ευρίσκεται το χωριωνύμιο Papades χωρίς να αναφέρεται ο δήμος , στον οποίο υπαγόταν . Το όνομα προφανώς μας παραπέμπει στο σημερινό χωριό Παπάδες . Δεν είναι γνωστός ούτε ο χρόνος ιδρύσεως  ούτε ο χρόνος και ο λόγος εγκατάλειψης του χωριού. Ωστόσο με βάση τον κοινωνικό και θρησκευτικό βίο στο Βυζάντιο μπορεί κάποιος να εικάσει ότι το χωριό πήρε το όνομά του  από μοναστήρι ανδρών που κτίστηκε σε περίοπτο τόπο, ίσως και στη σημερινή θέση του χωριού , όπου υπάρχει πηγή με άφθονο νερό, διότι το νερό ήταν ( και είναι ) βασικό κριτήριο για μόνιμη εγκατάσταση . Από λείψανα οικισμών σε άλλες θέσεις της περιοχής των Παπάδων φαίνεται ότι πλην των μοναχών , διαβιούσαν και λαϊκοί. Δεν γνωρίζουμε πότε ακριβώς εγκαταλείφθηκαν οι οικισμοί , μπορούμε όμως να διακριβώσουμε τους πραγματικούς λόγους ερήμωσης.

Η Εύβοια μετά την άλωση της πόλης από τους Φράγκους (1204) όχι μόνο άλλαξε χέρια κατακτητών αλλά και υφίστατο συχνά επιδρομές από ξηρά και κυρίως από θάλασσα από νικητές και ηττημένους. Βέβαια το τελειωτικό κτύπημα δόθηκε με την κατάληψη της νήσου από τους Τούρκους οι οποίοι πέρασαν δια πυρός και σιδήρου ολόκληρο το νησί. Αδιάψευστος μάρτυρας της ολιγανθρωπίας είναι το κατάστιχο στο οποίο οι καταγραφόμενοι  κάτοικοι όλου του νησιού μπορεί να υπερβαίνουν ελάχιστα τον σημερινό πληθυσμό των Δήμων Κηρέως – Ελυμνίου – Αγίας Άννας. Μέσα σ’ εκείνη  την περίοδο όσοι κάτοικοι των Παπάδων διασώθηκαν , όπως και άλλων οικισμών , εγκατέλειψαν την εστία  τους , στην οποία επανήλθαν μόλις τα πράγματα ησύχασαν. Την ίδια τύχη και μάλλον χειρότερη είχε η Εύβοια κατά την περίοδο της Επαναστάσεως . Ο Νικόλαος Καλογερόπουλος σε έγγραφό του προς την κεντρική διοίκηση με ημερομηνία 3/09/1833 καθιστά γνωστό ότι η Εύβοια , οποία μπορεί να θρέψει 500.000 ψυχές , ήταν σχεδόν έρημη , έχουσα μόλις 3.780 οικογένειες . Το έγγραφο συνοδεύεται από πίνακα \’ Καταγραφή της Νήσου Ευβοίας και των κατοίκων αυτής\’’. Στον πίνακα αυτό καταγράφονται μαζί 7 χωριά με μόλις 60 οικογένειες : Τζαπορνιά, Ελληνικά , Κουτζιά , Βασιλικό, Παπάδες, Βλαχιά, Πύλη (αντιγραφή των ονομάτων από συνημμένο πίνακα).

Μιχάλης Αλεξανδρής , Φιλόλογος Καθηγητής

και για την αντιγραφή Κώστας Γεωργίου.

  Οκτώβριος 12, 2012     Ιστορικά     0 Comment(s)